Vergaderen kán waardevol, leuk en inspirerend zijn.
Ik ben door een CMR van een hogeschool gevraagd om de vergaderingen te helpen verkorten én het rendement te verhogen. Leuke uitdaging! Ik ben hiervoor de boeken over vergaderen eens ingedoken. Vroeger ging het vooral over: goed voorbereiden vergaderen (agenda, tijd, iedereen leest alles vooraf), en dan een strakke vergaderagenda volgen.
BOB kwam langs (Beeldvorming, Oordeelsvorming, Besluitvorming) en je moest opzoek naar besluiten waar iedereen achter stond. Soort van. Dus democratisch stemmen bijvoorbeeld; de meerderheid heeft de wijsheid en de minderheid zal zich ernaar gaan schikken.
De laatste jaren zijn er veel ontwikkelingen op het gebied van vergaderen. Meer diversiteit in gespreksvormen en activering van deelnemers, meer aandacht voor verbinding en betere methodes voor het nemen van besluiten. Hieronder vind je tips om beter te vergaderen, korter te vergaderen en de impact van je vergadering te vergroten.
Inhoudsopgave
- Goed om een keer te bespreken
- Waarom vergaderen we eigenlijk?
- Wat verwachten we van de agendapunt inbrenger?
- Wat verwachten we van de deelnemers
- Hoe nemen wij besluiten?
- Waarop willen wij onze vergaderingen evalueren?
- Bewust starten en afsluiten
- Start met een check-in
- Rond af met een check-out
- Verschillende manieren om een besluit te nemen
- Op basis van verantwoordelijkheid
- Besluitvorming op basis van inclusie (Deep Democracy)
- Tips voor de voorzitter>>
- Storingen gaan voor: Time outs tijdens vergaderingen.
- Schakelen tussen de 4 niveaus van communicatie.
- Literatuur
- Samenvatting;
Goed om een keer te bespreken
Beïnvloed je vergadercultuur door eens bewust met je team/ afdeling stil te staan bij de volgende vragen:
Waarom vergaderen we eigenlijk?
Dit is een heel belangrijke vraag om met elkaar beantwoord te hebben.
Onhandige redenen:
- Om algemene informatie te delen (kan toch ook via email?);
- Om vragen te stellen als algemene info onduidelijk is of vragen oproept (kan ook 1:1?);
- Gewoon omdat het gepland staat (…)?
De meer relevante redenen:
- Om de onderlinge verbinding te voeden;
- Om je eigen mening te verrijken met kennis van anderen;
- Om input voor besluiten te verzamelen;
- Om een besluit te nemen waar de direct betrokkene over mee moeten beslissen..
Wat verwachten we van de agendapunt inbrenger?
Hoe beter de inbrenger het agendapunt het item voorbereid, hoe hoger het rendement van het gesprek én hoe korter het gesprek zal verlopen.
Je kunt bijvoorbeeld werken met het volgende format:
|
Item |
Invulling
|
Tijd
|
| Bepaal je vraag | Wat is belangrijk om mee te nemen bij het ontwikkel van de nieuwe klachten procedure?) | |
| Wie zijn direct betrokken bij het agendapunt | Alleen de stuurgroep leden | |
| Doel | ● Beeldvorming ○ Oordeelsvorming ○ Besluitvorming | |
| Bepaal wat je van de mensen nodig hebt | Jullie ideeën en overwegingen | |
| Mijn vragen? | Wat vinden jullie van de huidige procedure?Wat moet behouden blijven? Waarom? Wat moet veranderen? Waarom? | |
| Vergadervorm | Vragen doorlopen in subgroepjes van 3 personen. Daarna per groepje antwoorden delen (alleen nieuwe info toevoegen; wat gezegd is niet herhalen; geen dicussie) | 10 min subs; 5 min delen. |
| Voorbereiding | Lees de huidige klachtenprocedure door |
Wat verwachten we tijdens het vergaderen van de deelnemers
- Ben er bewust bij (of ben bewust afwezig en deal met de consequenties)
- Bereid je voor zoals aangegeven
- Ben met je aandacht bij de vergadering
- Storingen meld je (bijvoorbeeld als je ergens last van hebt of als je afhaakt)..
Hoe nemen wij besluiten?
Onhandige redenen:
- Op basis van de meerderheid beslist (de meerderheid weet ‘t het best en de minderheid zal zich ernaar gaan schikken)?
- Met geeltjes (jeuk!)?
De meer handige methoden:
- Op basis van verantwoordelijkheid (de verantwoordelijke voor het item hoort iedereen en maakt een weloverwogen keuze; de rest schikt zich hiernaar tot het volgende evaluatiemoment of een moment waarop spanningen ingebracht kunnen worden);
- Op basis van consent (onoverkomelijke bezwaren worden serieus onderzocht);
- Op basis van inclusie (de meerderheid beslist, waarbij de wijsheid van de minderheid wordt toegevoegd aan het meerderheidsbesluit);
Waarop willen wij onze vergaderingen evalueren?
Het is wijs om continu opzoek te gaan naar de beste manier van vergaderen voor jouw team of afdeling. Dé perfecte manier bestaat niet, want ook in jouw team zullen verschillende behoeftes zijn. De een wil sneller, dan ander meer diepgang; De derde wil minder vergaderen terwijl de vierde juist meer vergadertijd wil voor het doorspreken van complexe klantvragen.
Hoe kom je zo dicht mogelijk bij “de perfecte vergadering?” Door continu met elkaar uit we wisselen wat werkt en wat niet werkt. Op basis van de informatie probeer je in de volgende vergaderingen nieuwe ideeën uit..
|
Omschrijving |
Prettig of niet prettig?
|
Motivatie
|
Tip voor volgende vergadering
|
| Check-in | |||
| Structuur | |||
| Rol voorzitter | |||
| Rol deelnemers | |||
| Besluitvorming | |||
| Tijdsindeling | |||
| … |
Bewust starten en afsluiten
Start met een check-in
Start een vergadering op gevoel én inhoud.
Bijvoorbeeld door de volgende 2 vragen aan de deelnemers voor te leggen:
- Hoe is het met je?
- Wat is voor jou deze vergadering belangrijk?
Dit zorgt ervoor dat deelnemers kunnen landen en kunnen aansluiten op de vergadering. Jij als voorzitter weet ook gelijk wat er speelt en wat er verwacht wordt.
Een paar tips om de snelheid en diepgang erin te houden
- Start zelf en geef daarin de diepgang die je wilt zien. Dus wees kort en bondig als je snel door wilt, of neem de tijd en wees kwetsbaar als je de tijd wilt nemen voor verbinding.
- Iedereen zegt iets (kort of lang), wetende dat we voor deze check-in max 10 minuten hebben.
- Alleen luisteren naar wat gezegd wordt; geen vragen stellen, geen discussie opstarten.
- Doe geen rondje; neem het woord over als je een haakje hebt bij wat gezegd is..
Rond af met een check-out
Je kunt op verschillende manieren afronden:
Op de manier van vergaderen
Doe een evaluatierondje (eventueel met een evaluatieformulier): Wat werkte goed in de vergadering; wat moeten we de volgende keer anders doen?
Op de inhoud en het effect van de vergadering
- Hebben we de doelen van de agendapunten behaald?
- Of meer individueel: Wat was het meest nuttig voor jou deze vergadering?
Verschillende manieren om een besluit te nemen
Een van de grote frustraties in organisaties, is dat besluiten niet worden nageleefd. Ga dit tegen, door je besluitvorming aan te passen.:
Op basis van verantwoordelijkheid
In mijn ogen werkt ‘t het beste, om besluiten te nemen vanuit verantwoordelijkheden. Door eerst helder te hebben wie verantwoordelijk is voor het nemen van het besluit, haal je veel ruis weg. Niks democratisch; gewoon autocratisch door degene die het besluit vanuit zijn of haar rol hoort te nemen.
Een voorbeeld:
Op een school begeleidde ik een werkgroep “ongewenst gedrag”. Twee teamleden waren aangesteld om een plan te maken voor een protocol ongewenst gedrag. Tijdens de vergadering verzamelde zij input van het team. Aan het eind gaven ze een samenvatting van wat ze gehoord hadden. In de volgende vergadering deelden ze hun besluit. Op dat moment konden deelnemers “onoverkomelijke bezwaren uiten, wat ook gebeurde. De verantwoordelijke teamleden luisterde hiernaar en vatte samen wat ze gehoord hadden. Via email is de week erna het uiteindelijke protocol rondgestuurd. Hierin hebben de makers aangegeven wat wel en wat niet is meegenomen, met een korte motivatie van hun keuze. Het team ging hiermee akkoord, ook al waren een aantal teamleden het niet met de inhoudelijke keuze eens. Het protocol werd goed nageleefd en stond voor drie maanden later ter evaluatie weer op de agenda..
Besluitvorming op basis van inclusie (Deep Democracy)
Een andere, hippe vorm van besluitvorming is Deep Democracy. Hip, omdat het deze methode laatste jaren een enorme opleving kent. En terecht, want er zitten veel waardevolle onderdelen in.
Een aantal op een rij:
- Hoor alle meningen (zonder discussie);
- Ga actief opzoek naar het tegengeluid;
- Vat de verschillende ideeën samen;
- Vraag iedereen z’n stem uit te brengen;
- Bevestig het besluit van de meerderheid van stemmen, en vraag ieder individu die op een ander idee stemde, wat hij of zij nodig heeft om met het besluit van de meerderheid mee te gaan.
- Voeg de wijsheid van de minderheid toe aan het besluit.
Deep Democracy is gebaseerd op 5 stappen. Voor de managers van een grote scholengemeenschap heb ik in 2019 een reeks workshops besluitvorming met Deep Democray verzorgt. Bekijk hier de presentatie die ik hiervoor gebruikt heb; dit geeft inzicht hoe de stappen te gebruiken.
Voor de liefhebber! Bekijk dit filmpje eens van Mirna Lewis, een van de grondleggers van Deep Democracy. Ik heb mijn Level 4 Deep Democracy certificering bij haar gedaan; een zeer inspirerende mevrouw.
Tips voor de voorzitter
- Ga zelf voor in alles wat je van de deelnemers verwacht;;
- Vat regelmatig samen (wat ik hoor is…; waar we het over eens zijn is…; dit zijn de verschillende voorstellen…); stel zelf verdiepende vragen;
- Geef zelf duidelijk aan wat jij vindt én nodig anderen expliciet uit om het met jou oneens te zijn/ andere meningen te verkondigen;
- Ga actief opzoek naar het “tegengeluid”: “Wie ziet het heel anders? – wie heeft er nog een heel ander idee? – wie is het hier juist niet mee eens?
- Wees duidelijk in wat je van deelnemers verwacht in termen van vergaderetiketten. Denk aan geen telefoon; niet door elkaar heen praten; gespreksregels volgen als bijvoorbeeld ”geen discussie maar alleen luisteren of verdiepende vragen stellen”. Handhaaf deze etiketten actief en direct als ze zich voordoen; zo zet je de toon;
- Volg je intuïtie. Als jij bijvoorbeeld zelf met je aandacht afhaakt, zal dat voor meer mensen gelden. Maak het bespreekbaar.
Storingen gaan voor: Time outs tijdens vergaderingen
Schakelen tussen de 4 niveaus van communicatie
Tijdens vergaderingen is het van belang dat je met elkaar op een constructieve manier praat over de inhoud. Het kan gebeuren dat er spanningen bij de gesprekspartners ontstaan, zoals onrust of irritaties. Als je dit signaleert, is het belangrijk hier aandacht aan te besteden. Deze onrust kan in de weg gaan zitten van een goede vergadering. Een manier om de bron van de onrust op te zoeken (en om er iets aan te doen), is om de 4 niveaus van communicatie erbij te pakken.
INHOUD
De taak, het onderwerp van het gesprek
PROCEDURE:
Volgorde besprekingspunten, tijdsfasering, agenda
INTERACTIE
Wijze van omgaan met elkaar, reageren op elkaar
GEVOELENS
Aangeven van eigen gevoelens of benoemen van gevoelens van de ander.
Als er tijdens een vergadering storingen ontstaan, is het waardevol om in een time-out naar het betreffende niveau te gaan en dit bespreekbaar te maken. Meer informatie over het Schakelen tussen de 4 niveaus van communicatie vind je in ons gratis inspiratieboekje Het Goede Gesprek (pagina 19)..
Literatuur
Samenvatting
Vergaderen kán waardevol, leuk en inspirerend zijn. Dat vraagt goede voorbereiding, afspraken en continu afstemmen. Ik ga hiermee lekker aan de slag bij mijn opdrachtgever; wil je ook ondersteuning bij een betere vergadercultuur, voel je dan vrij om met mij hier eens vrijblijvend over te sparren.
Thijs Rijnbergen
Auteur
Mensen in Bedrijf: Specialist in TeamontwikkelingOver de auteur
Thijs brengt rust en ruimte in teams, waardoor mensen zich veilig voelen om in gesprek te gaan. Het lukt hem keer op keer om, samen met het team, de goeie werkvorm of theorie te kiezen die aansluit bij wat zij op dat moment nodig hebben. Zo worden teams eigenaar van hun eigen ontwikkeling.
12 Tips voor het leiding geven aan je virtuele team